| . |
| x WISŁA PROJEKTY - BYDGOSKI TOR REGATOWY A MALTA W POZNANIU x |
| . |
północna część Toru Regatowego z lotu ptaka wraz z okolicami Zakola Wisły
|
Tor regatowy w Bydgoszczy istnieje już prawie 130 lat, a do regat wioślarskich wykorzystywany jest blisko 90 lat.
To bardzo cenny obiekt, który ubogaca bazę sportową i wodniacką Bydgoszczy.
Wykorzystywany głównie do celów sportowych jest niestety mało dostępny dla rekreacji.
Brakuje wypożyczalni sprzętu wodnego, ogólnodostępnych przystani.
Otoczenie akwenu jest trudno dostępne. Dotkliwie brakuje infrastruktury wypoczynkowej.
Dzika zieleń w otoczeniu nie zachęca do spacerów, aczkolwiek wydeptane w zaroślach ścieżki wskazują na potrzebę eksploracji brzegów akwenu.
Utrudniony jest dostęp na wyspę w Brdyujściu, która dzieli akwen od Wisły.
Co ciekawe, to właśnie na wyspie istniały trybuny przedwojennego toru regatowego.
Jednym słowem jest to bardzo atrakcyjny potencjalnie obszar, wręcz unikalny, ale wykorzystany jedynie w niewielkim stopniu dla rekreacji.
Od lat 50. XX wieku bydgoski tor zyskał silną konkurencję w kraju w postaci Malty w Poznaniu.
Poznański obiekt zagospodarowany jest bardzo dobrze, na co wpływa jego doskonała lokalizacja niemal w centrum miasta w obszarze parkowo-wypoczynkowym.
po lewej Tor Regatowy, po prawej Jaz Walcowy "Czersko Polskie"
|
Władze Poznania tor regatowy traktują jako jeden z licznych elementów ogólnomiejskiego parku wypoczynkowego, w którym znajduje się wiele innych atrakcji (ZOO, kolejka wąskotorowa, centrum narciarskie, lodowisko, tor saneczkowy, camping, kino letnie, rejsy statkiem, centrum szkoleniowe, deptak, place sportowe i zabaw dla dzieci itd.).
Dla Bydgoszczy przykład Poznania jest cenny, bo pokazuje czym mógłby się stać tor regatowy w Brdyujściu, gdyby został objęty projektem rewitalizacji.
Poprzez porównanie wizerunków obu obiektów można stwierdzić, jak dalece niewykorzystany jest potencjał bydgoskiego akwenu, który przecież warunkami naturalnymi wcale Malcie nie ustępuje.
|
| . |
Poprzednik - port drzewny (1879 - 1920)
Poprzednikiem dzisiejszego toru był port drzewny otwarty uroczyście 27 września 1879 r.
W tym roku ukończono prace regulacyjne w obrębie drogi wodnej Wisła-Odra.
Powstałe budowle hydrotechniczne: śluza w Brdyujściu, dwa jazy iglicowe oraz stopień "Kapuściska" spiętrzyły rzekę Brdę na jej ujściowym odcinku, wskutek czego wypełniła ona wodą rozległą dolinę o długości 1,65 km i szerokości ok. 330 m.
W zbiorniku tym w końcu XIX w. składowano drewno przeznaczone do przecierania w tartakach.
Po przebudowie jazu w Czersku Polskim w 1906 r. zalew Brdy zmienił nieco charakter.
Port drzewny został zwiększony, a Brda na odcinku ujściowym rozlała się szerzej, zyskując formę zalewu.
W ten sposób poszerzył się akwen do magazynowania drewna na korycie Brdy aż od ul. Spornej.
Pod koniec XIX w. na akwen zwróciły uwagę rozwijające się w Bydgoszczy kluby wioślarskie.
Wbite w dno słupy drewniane służące do przywiązywania tratew stały się pierwszymi urządzeniami rozdzielającymi akwen na trzy pasma wody, na których mogły startować po 2 osady wioślarskie.
Akwen, który umożliwiał start 6 osad jednocześnie zaliczał się wówczas do najlepszych torów w Niemczech.
Pierwsze regaty zostały zorganizowane w 1912 r. pod nazwą Wschodnioniemieckie Regaty.
Były rozgrywane corocznie do 1916 r., a uczestniczyły w nich liczne towarzystwa wioślarskie z całych Niemiec.
Po przejściu Bydgoszczy pod władzę polską w 1920 r. i rozszerzeniu granic miasta aż za Wisłę (Zawiśle), Bydgoskie Towarzystwo Wioślarskie wystąpiło z inicjatywą zaadaptowania toru regatowego na krajowe centrum sportów wodnych, wykorzystując do tego celu istniejący akwen.
Odtąd miały być tu rozgrywane corocznie Wszechpolskie Regaty Wioślarskie.
Budowa i otwarcie Bydgoskiego Toru Regatowego (1920 - 1924)
Tor Regatowy - trybuny na 2500 widzów (lata dwudzieste XX w.)
|
29 czerwca 1920 r. zorganizowano w Brdyujściu pierwsze regaty wioślarskie i kajakowe o mistrzostwo Polski, a w 1924 r. BTW wydzierżawiło w Brdyujściu restaurację z ogrodem, gdzie zorganizowano "letnisko wioślarskie" i przystań.
Na wyspie dzielącej tor regatowy od Wisły w pobliżu mety w Łęgnowie zbudowano drewniane trybuny na 2500 widzów.
W efekcie naturalny tor regatowy, stał się największym obiektem tego typu w kraju.
Wybudowane w ciągu 2 miesięcy trybuny, zostały oddane do użytku w dniu 3 sierpnia 1924 r. podczas Wszechpolskich Regat, na których był obecny Prezydent RP Stanisław Wojciechowski.
Regaty ogólnopolskie i międzynarodowe (1924 - 1945)
Okres świetności Bydgoskiego Toru Regatowego
Regaty ogólnopolskie były organizowane w Brdyujściu corocznie aż do 1937 r.
Tor był także miejscem rozgrywania regat międzynarodowych (1927, 1928, 1936, 1937, 1938).
16-19 sierpnia 1929 r. na torze regatowym rozegrano XXX Mistrzostwa Europy w wioślarstwie.
Polska załoga, złożona z bydgoszczan (Bydgoszcz przed wojną była potęgą wioślarską) zdobyła brązowy medal. Łącznie Polacy zdobyli 3 medale: 1 srebrny (2 bez sternika) i 2 brązowe (2 ze sternikiem i 8 ze sternikiem).
Przez dwa dni zawody oglądało wtedy 30 tys. ludzi, co do dzisiaj jest rekordem niepowtórzonym na regatach wioślarskich w Polsce.
Przy tej okazji trybuny powiększono, a magistrat przejął je na własność.
Tor regatowy oraz usytuowane na jego brzegu szałasy wioślarskie prawie idealnie nadawały się do organizowania zawodów wioślarskich i kajakowych.
Akwen był podzielony na tory wodne i miał wodę stojącą. Mankamentem była jego długość, wynosząca jedynie 1,8 km.
W okresie wojny nastąpiła dewastacja toru, a trybuny zostały spalone w 1945 r. przez żołnierzy radzieckich.
Lata powojenne
powolne próby rewitalizacji Toru po wojennej dewastacji
Tor Regatowy widziany z przystani ?????
|
Od 1945 do 1952 r. na torze w Brdyujściu rozgrywano corocznie regaty krajowe o Mistrzostwo Polski.
Później wybudowany tor Malta w Poznaniu oraz unowocześnienie wyposażenia torów w Kaliszu, Kruszwicy i Szczecinie odebrało Bydgoszczy wyłączne prawo organizacji mistrzostw Polski.
Pierwsza przebudowa (1957-58)
Aby tor w Brdyujściu był nadal atrakcyjny i nadawał się do rozgrywania zawodów międzynarodowych, w połowie lat 50. postanowiono go gruntownie unowocześnić.
Projekt przebudowy przewidywał przedłużenie toru do 2000 m poprzez odwrócenie dotychczasowych funkcji tj. zmiany osi toru oraz przeniesienie mety z Łęgnowa do Brdyujścia i zlokalizowanie tam trybun i wioski zawodniczej.
Poza tym wymagane było pogłębienie toru do 3 m, zbudowania pomostu startowego w Łęgnowie wraz z wałem ochraniającym jaz, usunięcia pali drewnianych z dna akwenu, zbudowania budek sędziowskich oraz skarpy na mecie, gdzie miały powstać nowe trybuny.
Wszystkie zaplanowane prace wykonano w l. 1957-58.
Po dokonanej przebudowie tor mierzył 2,04 + 0,39 km.
Nie była to jeszcze długość wymagana przez FISA, bowiem zabrakło do pełnego wymiaru 56,5 m.
Nie dało się tego wykonać z uwagi na możliwość przecieku przez wał na mecie.
W 1958 r. organizację regat o mistrzostwo Europy przyznano Poznaniowi, mimo że na torze Malta również nie było jeszcze wszystkich wymaganych parametrów technicznych.
Druga przebudowa (1966-71)
W latach 60. wykonano drugi etap przebudowy toru regatowego: w 1966-68 r. pomost odjazdowy, w 1969 r. ogrodzenie całego terenu wioski z parkingami i mety, w 1969-71 drogi dojazdowe, postawiono stojaki dla 200 łodzi oraz 20 masztów.
W 1977 r. przy okazji przygotowań do Ogólnopolskiej Spartakiady Młodzieży w Bydgoszczy powołano Społeczny Komitet Budowy Toru Regatowego w Brdyujściu.
Większość prac obejmujących m.in. zmianę osi toru na przekątną linii akwenu do wydłużyło ją o 30 m, trybuny dla 4 tys. widzów, szatnie dla 400 zawodników, wieżę sędziowską, olinowanie Albano, wieżyczki sędziowskie do mierzenia czasów (500, 1000 i 1500 m), pomost startowy z wieżyczką dla startera, nowe stojaki dla łodzi zakończono na dzień przed terminem imprezy (10 lipca 1979 r.).
Dalsze prace modernizacyjne nie doprowadziły jednak do odpowiedniego wydłużenia toru wg wymogów FISA, gdyż nie można było naruszyć skarpy dzielącej tor od Wisły.
Trzecia przebudowa (1983)
Trzeci etap rozbudowy i modernizacji toru wiąże się z przyznaniem Bydgoszczy organizacji Mistrzostw Europy w Kajakarstwie na rok 1983.
Wykonane prace obejmowały m.in. częściowe zadaszenie trybun, budowę sekretariatu, wykonano schody, tarasy i balustrady oraz postawiono nowe maszty i budki dla starterów.
Czwarta przebudowa (1996-97)
Czwarty etap przebudowy wiąże się z latami 1996-97, kiedy zburzono stalową wieżę sędziowską na mecie i zbudowano nowoczesny budynek administracyjny z dołączoną trzypiętrową wieżą sędziowską lepiej wkomponowaną w panoramę mety.
Poza tym wyprofilowano linię brzegową oraz zamontowano nowe siedzenia na głównej trybunie.
Bydgoski Tor Regatowy w XXI wieku
Obecnie tor jest miejscem częstych zawodów wioślarskich i kajakowych głównie rangi krajowej.
Aby akwen w Brdyujściu odpowiadał wszystkim wymogom FISA i mógł liczyć na przyznanie organizacji dużych imprez międzynarodowych, do wykonania pozostaje jeszcze szereg modernizacji, m.in. wieża sędziowska na starcie, oznakowanie systemem Albano, wykonanie wysuwanych pomostów i tablic naprowadzających łodzie oraz elektronicznej tablicy świetlnej.
W Planie Rewitalizacji Bydgoskiego Węzła Wodnego uwzględniona jest potrzeba wydłużenia i unowocześnienia toru zgodnie z wymogami międzynarodowymi, jak również budowa wielkiej mariny w miejscu starej śluzy "Brdyujście" oraz, co należy podkreślić, udostępnienie otoczenia toru dla spacerów, rekreacji, sportu.
Warto byłoby udostępnić również wypożyczalnie łodzi i kajaków i zbudować bulwary umożliwiające podziwianie krajobrazów tego dużego akwenu wodnego.
Dostęp do toru jest niestety ograniczony przez ogrodzenia klubów wioślarskich okupujących zachodni brzeg akwenu.
Przejścia na wyspę graniczącą od wschodu strzeże natomiast śluza "Brdyujście".
Tor regatowy w Bydgoszczy jest obecnie liczącym się akwenem żeglarskim w województwie.
Oprócz Zalewu Koronowskiego i jezior na południu województwa (Gopło, Pakoskie, Żnińskie, Mielno) stanowi miejsce dogodne do założenia wielu przystani żeglarskich.
Na nadbrzeżu usytuowane są kolejno przystanie:
 Harcerskiego Klubu Żeglarskiego "Koga"
Yacht Klubu Polskiego Bydgoszcz (siedziba klubu i przystań)
Wojskowego Klubu Żeglarskiego "Pasat"
Sekcji Żeglarskiej Klubu Sportowego "Start-Astoria"
Klubu Żeglarskiego "Szkwał" (siedziba klubu i przystań)
Największą przystań (do 15 jednostek) posiada "Yacht Klub Polski", natomiast możliwości noclegowe (pole namiotowe, parking, pokoje) "Start Astoria".
Mała galeria zdjęć Bydgoskiego Toru Regatowego (stan obecny)
Tor Regatowy widziany od północy
|
"Widzisz tę trzecią budkę sędziowską na horyzoncie? To tam musisz dowiosłować! To tylko 1500 metrów! Dasz radę!"
|
przystań ???? (czyja?)
|
jacht przycumowany przy przystani ???
|
w tle śluza nr 1 "Czersko Polskie"
|
wieżyczka sędziowska na 1000 ??? metrze
|
trenujący kajakarze
|
wschodni ??? brzeg Toru Regatowego (tutaj była ta stara trybuna???)
|
widok z południa ??? na Tor Regatowy i ????
|
coś na południu pewno, ale nie byłem tutaj, proszę o opis
|
ponadstuletni jaz walcowy "Czersko Polskie"
|
w oddali nowa widownia na 300 osób
|
most kolejowy linii D18 Kutno Piła Główna nad rzeką Brdą
|
widok z południa na część zachodnią Toru
|
ślad po ognisku nad "dzikim" brzegiem Toru Regatowego
|
wieżyczka sędziowska na 1500 ??? metrze
|
|
| . |
Trudne początki Malty w Poznaniu...
Poznańska Malta, widok od południowego-wschodu
|
Historia toru regatowego na jeziorze Malta w Poznaniu sięga 1917 r., kiedy to został ogłoszony konkurs na ośrodek sportowy dla młodzieży.
Na terenach maltańskich młodzież z "Sokoła" zbierała się, aby uprawiać różnorodne sporty.
Nazwa terenu pochodzi od osiadłych tu w roku 1187 zakonników kawalerów maltańskich.
W 1919 r. inżynier Adam Ballenstaedt wykonał projekt parku, w którym miały się znaleźć: boiska, hale sportowe, łazienki, domy wypoczynkowe, liczne dróżki spacerowe oraz Kopiec Wolności.
Jednak do wybuchu II wojny światowej park nie został w pełni zagospodarowany, a postęp przyniosły dopiero lata powojenne.
...i rozkwit w latach powojennych
Poznańska Malta, widok od południowego-zachodu
|
W 1952 r. spiętrzono wody rzeki Cybinki, wskutek czego powstało jezioro Maltańskie o powierzchni 64 ha, długości 2,2 km i szerokości 200-300 m z przeznaczeniem na tor regatowy i kąpielisko.
Obiekt od razu zyskał uznanie ze względu na idealną lokalizację: w centrum miasta, a zarazem na obrzeżu rozległych obszarów zieleni.
W latach 1956, 1958, 1961 odbywano na nim międzynarodowe zawody kajakarskie i wioślarskie.
Ponieważ tor w latach 70. przestał spełniać standardy międzynarodowe do rozgrywania regat wioślarskich (spłycenie, zanieczyszczenie wody), w latach 1981-1990 przeprowadzono jego gruntowną modernizację łącznie z pogłębieniem całego jeziora, umocnieniem brzegów, budową obiektów obsługi toru.
Inwestycje wykonano pod nadzorem byłego zawodnika - wioślarza wyczynowego Klemensa Mikuły, dzięki czemu obecnie obiekt jest nie tylko piękny, ale bardzo funkcjonalny pod względem sportowym.
Obecnie jezioro Maltańskie jest głównym centrum sportów wodnych w Polsce.
W otoczeniu jeziora znajduje się szereg innych atrakcji oraz rozległe tereny parkowe, które stanowią główny obszar wypoczynku dla mieszkańców Poznania.
Mała galeria zdjęć kompleksu Malta Poznań (stan obecny)
poznański tor regatowy wraz z widocznym kąpieliskiem
|
widok na wyspę startową toru regatowego
|
wyciąg narciarski Malta Ski na Kopcu Wolności
|
od lewej: tablica wyników, Budynek Multimedialny oraz budynek hangarów z przychodnią rehabilitacyjną, sauną i restauracją
|
budynek trybun z wieżą sędziowską, centrum szkoleniowo-kongresowym, biurami POSiR-u, Malta Ski i Obsługi Toru Regatowego oraz restauracją
|
linia 3 wieżyczek sędziowskim na 500, 1000 i 1500 metrze
|
wspomniany wyżej budynek hangarów
|
Przystań Malta Port
|
widok z południa: część wschodnia toru regatowego
|
widok z południa: część środkowa toru regatowego
|
wejście na kąpielisko
|
charakterystyczna wieżyczka ratownika na kąpielisku
|
widok na zachodnią część toru regatowego, po prawej kąpielisko...
|
...i w przybliżeniu, w oddali wyspa startowa toru regatowego
|
"A dziś porozwiązuję krzyżówki na kąpielsku na Malcie"
|
w tle Elektrociepłownia Poznań II Karolin oraz bloki osiedla Komandoria
|
i znów kąpielisko
|
"molo" na kąpielisku
|
widok na wschodnią część toru regatowego (na metę)
|
i w przybliżeniu, kompleks infrastruktury południowego brzegu jeziora Maltańskiego wraz z Malta Ski na Kopcu Wolności
|
|
|
. |
(link do polskich medalistów Mistrzostw Europy, w tym ME odbytych w Bydgoszczy w 1973 i 1983 r.)
WISŁA - PROJEKTY
